Co to jest nawracające zapalenie pęcherza moczowego?
Zakażenia układu moczowego należą do jednych z najczęściej występujących chorób zakaźnych. Zakażenie układu moczowego (ZUM) to obecność drobnoustrojów w drogach moczowych powyżej zwieracza pęcherza moczowego. W zależności od przebiegu choroby wyróżnia się:
- ostre zapalenie pęcherza moczowego u kobiet,
- nawracające zapalenie pęcherza moczowego u kobiet,
- niepowikłane ostre zapalenie pęcherza moczowego u kobiet,
- powikłane ZUM,
- bakteriomocz bezobjawowy.
Nawracającym zakażeniami układu moczowego nazywamy zakażenia, najczęściej pęcherza moczowego, występujące wielokrotnie, często kilka razy w ciągu roku, stanowiące dużą uciążliwość życia oraz będące powodem, niejednokrotnie silnych, dolegliwości.
Jakie są przyczyny nawracającego zapalenia pęcherza moczowego?
Zakażenie układu moczowego występuje dziesięć razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Wynika to w dużej mierze z różnic w budowie anatomicznej cewki moczowej. Ze względu na bliskość pochwy i odbytu drobnoustroje w łatwy sposób mogą przedostać się do pęcherza moczowego, wywołując stan zapalny.
Zakażenie bakterią Escherichia coli (E. coli) jest najczęstszą przyczyną zakażeń dróg moczowych. Istnieje wiele szczepów tych bakterii, które różnią się właściwościami antygenowymi, budową oraz zdolnością przylegania do nabłonka dróg moczowych, co powoduje że są łatwiej lub trudniej eliminowane z ustroju przez naturalne mechanizmy obronne. Rozwój zakażenia dróg moczowych zależy od siły przylegania bakterii do nabłonka dróg moczowych oraz od sprawności mechanizmów obronnych organizmu. Przed zakażeniem drogi moczowe są chronione przez cienką warstewkę mukopolisacharydów pokrywającą błonę śluzową pęcherza moczowego, a także białka obecne w moczu, takie jak uromodulinę i immunoglobuliny, które zapobiegają przyleganiu bakterii do nabłonka dróg moczowych.
U wielu kobiet zakażenie układu moczowego, najczęściej zakażenie pęcherza moczowego występuje wielokrotnie, często kilka razy w ciągu roku, stanowiąc dużą uciążliwość życia oraz będąc powodem, niejednokrotnie silnych, dolegliwości. Drobnoustroje chorobotwórcze dla układu moczowego mogą bowiem przetrwać w jelicie całe lata po wyeliminowaniu ich z dróg moczowych i powodować nawrotowe zakażenia dróg moczowych. W takich przypadkach mówimy o nawracającym zakażeniu układu moczowego. Na wystąpienie nawracającego zakażenia dróg moczowych mogą mieć wpływ takie czynniki sprzyjające zakażeniu jak utrudnienie odpływu moczu, kamica nerkowa, ciąża, cewnikowanie, niektóre choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca), stosowanie leków zmniejszających odporność organizmu oraz zaburzenie mechanizmów obronnych organizmu. Nawroty zakażenia dróg moczowych występujące u kobiet bez czynników sprzyjających zakażeniu są związane z aktywnością seksualną, która ułatwia wnikanie bakterii do pęcherza moczowego, a także ze zniszczeniem naturalnej flory bakteryjnej końcowego odcinka cewki moczowej i pochwy (np. poprzez używanie środków plemnikobójczych), która chroni przed zakażeniem bakteriami groźnymi dla dróg moczowych
Jakie są objawy nawracającego zapalenia pęcherza moczowego?
Rozpoznanie nawracającego zapalenia pęcherza moczowego stawia się na podstawie takich objawów klinicznych jak ból i pieczenie podczas oddawania moczu, częstomocz, bolesne parcie na pęcherz, nagłe parcie na pęcherz, trudności w utrzymaniu moczu, ból w dole brzucha oraz na podstawie wyników badań laboratoryjnych. Jeżeli nie podejrzewa się powikłanego zakażenia układu moczowego i posiew moczu wskazuje na drobnoustrój typowy dla niepowikłanego ZUM, nie ma potrzeby wykonywania badań obrazowych.
Jakie są metody leczenia nawracającego zapalenia pęcherza moczowego?
Nawracające zapalenie pęcherza moczowego u młodych kobiet leczy się przez kilka dni, zwykle 3-7, stosuje się antybiotyk zalecony przez lekarza na podstawie antybiogramu lub skuteczny w zakażeniu wywołanym przez E. coli. Dolegliwości zwykle ustępują w ciągu 1-3 dni. Jeśli nawrót następuje w ciągu 6 miesięcy, lepiej podać inny lek pierwszego rzutu niż zastosowany poprzednio. Leczenie nawrotów powinno być oparte na wyniku posiewu moczu, ale do czasu uzyskania wyniku posiewu stosujemy leczenie empiryczne. Czas leczenia jest taki sam jak w przypadku niepowikłanego zapalenia pęcherza moczowego, z wyjątkiem chorych na cukrzycę, u których czas leczenia może być dłuższy i wynosić 7-14 dni. Niektóre kobiety z rozpoznanym nawracającym zakażeniem układu moczowego, z każdorazową obecnością tych samych bakterii w posiewie moczu mogą, po uzgodnieniu z lekarzem, samodzielnie rozpocząć leczenie antybiotykiem, który był stosowany podczas poprzedniego epizodu choroby.
Jakie są metody zapobiegania nawracającym zapaleniom pęcherza moczowego?
U osób cierpiących na nawrotowe zakażenie dróg moczowych w celu zapobieżenia nawrotom choroby bardzo ważna jest profilaktyka, polegająca na piciu dużej ilości płynów powyżej 3-4 litry dziennie, częstych mikcjach (w tym przed snem i wyprzedzających), unikaniu zaparć, piciu szklanki wody przed i mikcji po stosunku, właściwej higienie osobistej, unikanie ciasnej, opiętej bielizny, unikanie irygacji, zmianie stosowanej antykoncepcji, przede wszystkim unikaniu środków plemnikobójczych. Pomocne jest także stosowanie w postaci tabletek, kapsułek, proszku do rozpuszczania zawierającego wyciąg z żurawin, który hamuje przyleganie bakterii do błony śluzowej dróg moczowych, podawaniu doustnym lub dopochwowym szczepów Lactobacillus reuteri oraz Lactobacillus rhamnosus. Przeprowadzone badania na grupie kobiet z nawracającym zapaleniem pęcherza moczowego dowodzą, że bezpieczną i efektywną opcją zapobiegania nawrotom jest jednoczesne podawanie żurawiny, L. rhamnosus i witaminy C. Według innych badań skuteczne jest też podawanie jednocześnie żurawiny i propolisu, który potęguje efekt działania żurawiny. W praktyce urologicznej stosowane są również inne surowce roślinne m.in. ziele i korzeń pietruszki. Odpowiednio dobrany zestaw surowców roślinnych jest więc nieodzownym elementem wspomagającym terapię schorzeń układu moczowego. Korzystnie wpływa nie tylko na przebieg podstawowej terapii, ale również zapobiega nawrotom stanów zapalnych.
Skutecznymi produktami wspomagającymi leczenie i zapobiegającymi nawrotom zapalenia pęcherza moczowego są:
Uroxill saszetki zawierający, jako substancje czynne, ekstrakt z owoców żurawiny wielkoowocowej; ekstrakt z owoców dzikiej róży; ekstrakt z liści pietruszki zwyczajnej; ekstrakt z ziela tymianku pospolitego; ekstrakt z propolisu; ekstrakt z liści szałwii lekarskiej oraz mieszaninę bakterii probiotycznych (min 5×10?? CFU/g): Lactobacillus acidophilus 15%, Lactobacillus rhamnosus 35%.
Uroxill kapsułki zawierający ekstrakt z owoców dzikiej róży; ekstrakt z liści pietruszki zwyczajnej; ekstrakt z owoców żurawiny wielkoowocowej; ekstrakt z liści szałwii lekarskiej; mieszaninę bakterii probiotycznych (min 5×10?? CFU/g): Lactobacillus acidophilus 15%, Lactobacillus rhamnosus 35%,
AUTOR: Dr n. farm. Andrzej Tarasiuk