Kwasica metaboliczna

Streszczenie

Kwasica metaboliczna ma miejsce, gdy równowaga chemiczna kwasów i zasad we krwi zostaje zaburzona. Organizm produkuje za dużo kwasów i nie pozbywa się ich, powodując, że pH organizmu zostaje zachwiane. 

Rozróżniamy kilka rodzajów kwasicy metabolicznej: kwasica ketonowa cukrzycowa, kwasica ketonowa alkoholowa, kwasica mleczanowa, kwasica będąca skutkiem niewydolności nerek, biegunki, zatruciem metanolem lub glikolem etylenowym, przedawkowaniem leków, na przykład paracetamolu lub salicylanów. Możliwe są również niekliniczne przyczyny i objawy kwasicy metabolicznej. Ma ona miejsce w sytuacji, gdy narządy działają prawidłowo, ale są przeciążone utrzymywaniem równowagi kwasowo- zasadowej. Chory nie jest świadomy niebezpieczeństwa i prowadzi swój standardowytryb życia. Przyczyny kwasicy ukrytej wynikają zwykle z niewłaściwej diety, ubogiej w świeże owoce i warzywa, z nadmiarem mięsa, węglowodanów i nasyconych tłuszczów zwierzęcych,  bądź z nieodpowiedniego trybu życia charakteryzującego się nadmiernym stresem, spożywaniem dużych ilości używek, takich jak kawa, czarna herbata, alkohol, nikotyna. Preparatem wspomagającym równowagę kwasowo-zasadową jest zawierający w swoim składzie diwęglan sodu Alcaneff.

Należy pamiętać, że kwasica jest poważnym problemem medycznym, wymagającym interwencji lekarskiej.

Kwasica metaboliczna to stan zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, w którym dochodzi do nagromadzenia we krwi nadmiernych ilości substancji o charakterze kwaśnym lub zmniejszania się stężenia substancji o charakterze zasadowym (głównie anionów wodorowęglanowych) i w efekcie tego do obniżenia pH krwi.

Kliniczne przyczyny kwasicy metabolicznej mogą być bardzo różnorodne. Najczęstsze z nich wymieniono poniżej.

– Kwasica ketonowa cukrzycowa– występuje u osób chorych na cukrzycę, nieprzyjmujących wystarczającej ilości insuliny. Dochodzi do odwodnienia, ciało spala tłuszcz zamiast węglowodanów, co skutkuje wytwarzaniem ketonów. Duża ilość związków ketonowych we krwi powoduje zakwaszenie organizmu.

– Kwasica ketonowa alkoholowa – jest metabolicznym powikłaniem picia alkoholu i głodu, charakteryzującym się nadmiernym tworzeniem się ciał ketonowych we krwi i zaburzeniami anionowymi z kwasicą metaboliczną bez znacznej hiperglikemii. Alkoholowa kwasica ketonowa powoduje nudności, wymioty i ból w jamie brzusznej. Rozpoznanie opiera się na przeprowadzonym wywiadzie i stwierdzeniu kwasicy ketonowej przy braku hiperglikemii. Leczenie kwasicy ketonowej alkoholowej polega na dożylnym podaniu roztworu soli fizjologicznej dekstrozy.

– Kwasica mleczanowa

• • • Typ A -związany z niedotlenieniem tkankowym (aktywacją szlaków oddychania beztlenowego), np. podczas wstrząsu.
    • Typ B -niezwiązany z niedotlenieniem tkanek, może się z nim wiązać:

– niewydolność nerek,

– biegunka i w jej konsekwencji utrata jonów wodorowęglanowych,

– zatrucie metanolem lub glikolem etylenowym,

– przedawkowanie leków (na przykład  salicylanów lub paracetamolu).

Objawy kwasicy metabolicznej to:

• zaburzenia oddechowe (oddech przyspieszony, tzw. ?oddech gonionego psa?, oddech Kussmaula),
• zaburzenia elektrolitowe (najczęściej hiperkaliemia),
• zaburzenia świadomości,
• zaburzenia rytmu serca,
• zaburzenia kontroli ciśnienia tętniczego krwi.

Kwasica metaboliczna jest poważnym, mogącym doprowadzić do ciężkich powikłań, zaburzeniem równowagi organizmu, wymagającym zawsze konsultacji lekarskiej.

W terapii kwasicy metabolicznej, jako jeden z leków lekarz może zastosować cytrynian potasu w postaci tabletek.Według Charakterystyki Produktu Leczniczego, wskazania do zastosowania są następujące:

• wapniowa kamica nerkowa u pacjentów z niskim wydalaniem cytrynianów z moczem,
• nerkowa kwasica dystalna cewkowa, kwasica metaboliczna w przewlekłej niewydolności nerek, przebiegającej bez istotnego zmniejszenia dobowej ilości moczu i bez hiperkaliemii,
• uzupełnianie niedoboru potasu w ustroju,
• inne stany patologiczne wymagające przewlekłej alkalizacji moczu.

Zalecane dawkowanie: U dorosłych o przeciętnej masie ciała leczenie należy rozpoczynać, stosując doustnie 3 razy na dobę po 2 tabletki (50 mg/kg masy ciała) w regularnych odstępach czasu (średnio co 8 godzin). Dawkę maksymalną, indywidualnie dla każdego pacjenta, wyznacza pH moczu i (lub) wielkość dobowego wydalania cytrynianów z moczem.

Kiedy z badania krwi wynika, że jej pH jest podwyższone, to kwasica metaboliczna ma charakter jawny Możliwe są również niekliniczne przyczyny i objawy kwasicy metabolicznej. W takim przypadku wyniki badań laboratoryjnych nie budzą zwykle niepokoju i wtedy mówimy o kwasicy ukrytej. Ma ona miejsce w sytuacji, gdy narządy działają prawidłowo, ale są przeciążone utrzymywaniem równowagi kwasowo- zasadowej. Ponieważ wyniki z krwi są nadal w normie albo w górnej granicy normy, chory nie jest świadomy niebezpieczeństwa i prowadzi swój standardowy tryb życia. Kwasica utajona może prowadzić do powolnego rozwoju poważnych schorzeń w organizmie.Jej przyczyny wynikają zwykle z niewłaściwej diety, ubogiej w świeże owoce i warzywa, z nadmiarem mięsa, węglowodanów i nasyconych tłuszczów zwierzęcych,  bądź z nieodpowiedniego trybu życia, charakteryzującego się nadmiernym stresem, spożywaniem dużych ilości używek, takich jak kawa, czarna herbata, alkohol, nikotyna.W zapobieganiu wystąpieniu  takiej formy kwasicy wystarczy zwykle zmiana sposobu odżywiania i zastosowanie odpowiednio zbilansowanej diety. Aby zrobić to właściwie, ilość pokarmów zasadowych (owoce i warzywa) powinny stanowić w niej 80%. Należy również ograniczyć ilość spożywanego mięsa.Dużą rolę odgrywa też znaczne ograniczenie ilości spożywanego alkoholu oraz kawy i czarnej herbaty. Tę ostatnią można zastąpić herbatą zieloną, która nie powoduje tak silnego zakwaszenia organizmu. Duże znaczenie ma też regularne spożywanie posiłków. Najlepiej jadać 5 razy dziennie, niewielkimi porcjami – trawienie takich małych posiłków nie obciąża nadmiernie organizm i nie prowadzi do jego zakwaszania.Korzystny wpływ ma również umiarkowany wysiłek fizyczny.

Preparatem wspomagającym równowagę kwasowo – zasadową jest zawierający diwęglan sodu Alcaneff. Jest to produkt dedykowany dla osób  u których występuje zwiększone ryzyko zakwaszenia organizmu spowodowane nieodpowiednim odżywianiem, a także dla osób uprawiających sporty wytrzymałościowe, nadużywających alkoholu, borykających się z objawami nadkwaśności żołądka (zgaga, wzdęcia, nudności). Ponadto preparat mogą przyjmować osoby, które chcą zadbać o układ moczowy.