Streszczenie
Epidemia Covid-19 pojawiła się po raz pierwszy w Chinach, w mieście Wuhan. Początkowo wydawało się że jest to tylko lokalny problem, jednak bardzo szybko zachorowania rozprzestrzeniły się praktycznie na cały świat. Według danych WHO na dzień 5 lutego 2021 roku, od początku pandemii odnotowano 103 989 900 zachorowań oraz 2 260 259 zgonów pacjentów z potwierdzoną infekcją. W części przypadków infekcja przebiega bezobjawowo lub objawy są nieznaczne.
Przy lekkim czy też średnio ciężkim przebiegu, objawy COVID-19 są podobne do objawów grypy. W przypadku COVID-19, znacznie częściej niż w przypadku grypy, pacjenci uskarżają się na utratę węchu i smaku.
Przy ciężkim przebiegu, pojawia się zapalenie i niewydolność płuc, w nasileniu często zagrażającym życiu pacjenta i wymagającym podłączenia chorego do respiratora i zastosowania tlenoterapii. Wywoływana przez koronawirusa choroba COVID-19 ma śmiertelność na poziomie 3-4%. W przypadku infekcji COVID-19 szereg powikłań, które znacząco pogarszają rokowania lub mogą wystąpić nawet po kilu miesiącach po wyzdrowieniu.Pacjenci ci zgłaszali różnorodne, niespecyficzne objawy ogólne, ze strony układu oddechowego, sercowo-naczyniowe, ,e strony przewodu, ze strony narządu ruchu oraz czasami neurologiczne i psychiatryczne.
Od lutego 2020 roku, kiedy pandemia COVID-19 (od ang. Coronavirus Disease – 2019) pojawiła się w Europie i Stanach Zjednoczonych, pojawiło się szereg teorii spiskowych. Ich autorzy albo negowali sam fakt pandemii albo odpowiedzialnością za jej pojawienie obarczali przemysł farmaceutyczny, Microsoft, Google, pędzące za sensacją media etc., nie pomijając oczywiście masonów i cyklistów.
Spójrzmy zatem na fakty. Epidemia Covid-19 pojawiła się po raz pierwszy w Chinach, w mieście Wuhan.Początkowo wydawało się że jest to tylko lokalny problem, jednak bardzo szybko zachorowania rozprzestrzeniły się praktycznie na cały świat.
Według danych WHO na dzień 5 lutego 2021 roku, od początku pandemii odnotowano 103 989 900 zachorowań oraz 2 260 259 zgonów pacjentów z potwierdzoną infekcją. Liczby te stale rosną a nikt nie wie jak długo jeszcze ta pandemia będzie trwała. Na razie oznak jej zbliżającego końca nie widać. Z powyższych danych wynika więc, że skala tej pandemii, zarówno pod względem liczby zachorowań jak i zgonów, jest znacznie większa niż zwykłej, sezonowej grypy.
Skala zachorowań może być porównywana tylko z pandemią hiszpanki, która po I wojnie światowej, w latach w latach 1918-1920 zdziesiątkowała populację ludzi na świecie. Ostrożne szacunki mówią o 500 milionach zarażonych i 30-50 milionach ofiar śmiertelnych. Pamiętajmy jednak, że ta epidemia wybuchła niedługo po zakończeniu trwającej 5 lat wojny, która wyniszczyła Europę, dotykając populacji ludzi już bardzo osłabionych długotrwałym niedożywieniem lub nawet głodem a także innymi chorobami szerzącymi się zarówno wśród cywilów jak i żołnierzy frontowych. Ponadto, w ówczesnych czasach nie była jeszcze znana przyczyna tej pandemii (ich fizyczna natura została odkryta dopiero w latach 30. XX-wieku, wraz ze zbudowaniem mikroskopu elektronowego). Duży wpływ na wysoką śmiertelność miały również wpływ takie czynniki brak sprawdzonych metod leczenia i ogólnie fatalny stan szpitali i dostępu do nich.
Objawy i przebieg COVID-19
W części przypadków (ponieważ nie są wykonywane testy u bezobjawowych pacjentów nie wiemy dokładnie w jakim procencie) infekcja przebiega bezobjawowo lub objawy są tak nieznaczne że łatwo je przeoczyć.
Przy lekkim czy też średnio ciężkim przebiegu, objawy COVID-19 są podobne do objawów grypy. W trakcie infekcji występuje zwykle wysoka gorączka, ogólne osłabienie, bóle mięśniowe. W przypadku COVID-19, znacznie częściej niż w przypadku grypy, pacjenci uskarżają się na utratę węchu i smaku.
Przy ciężkim przebiegu, pojawia się zapalenie i niewydolność płuc, w nasileniu często zagrażającym życiu pacjenta i wymagającym podłączenia chorego do respiratora i zastosowania tlenoterapii. Potrzeba hospitalizacji i zastosowania wspomagania oddychania i podawania tlenu występuje u około 5% chorych.
Wywoływana przez koronawirusa choroba COVID-19 ma śmiertelność na poziomie 3-4%, podczas gdy w przypadku grypy sezonowej ryzyko zgonu jest znacznie mniejsze i wynosi 0,1-0,5%.
Powikłania
W przypadku infekcji COVID-19 szereg powikłań, które znacząco pogarszają rokowania lub mogą wystąpić nawet po kilu miesiącach po wyzdrowieniu.
Wniknięcie wirusa SARS-CoV-2 do organizmu powoduje, tak jak w przypadku innych drobnoustrojów, odpowiedź układu immunologicznego. W normalnych przypadkach, kiedy układ odpornościowy działa zgodnie z nabytym w drodze ewolucji wzorem, dochodzi do eliminacji wirusa który wniknął do organizmu. Jednak, w około 5% przypadków, reakcja organizmu nie przebiega zgodnie ze standardowym schematem. Komórki odpornościowe reagują wtedy wytworzeniem zbyt dużej ilości cytokin (białek wpływających na wzrost, proliferację i pobudzenie komórek biorących udział w odpowiedzi immunologicznej) co prowadzi do wystąpienia objawów zwanych ?burzą cytokinową? i opisywanych w innych stanach medycznych. Właśnie ta niepohamowana odpowiedź immunologiczna jest odpowiedzialna za wystąpienie ciężkich, potencjalnie śmiertelnych, powikłań, takich jak uszkodzenia wielonarządowe, zakrzepy krwi, uszkodzenia serca, niewydolność narządów oraz wspomniany już zespół ostrej niewydolności oddechowej (Acute Respiratory Syndrom). Reakcja taka praktycznie nie była opisywana u pacjentów przechodzących sezonową grypę.
Sytuację dodatkowo pogarsza fakt niewystarczającego dostępu do szczepionek a te które są dostępne nie są tak naprawdę do końca przebadane, na przykład w zakresie ich skuteczności wobec pojawiających się mutacji koronawirusa.
Wstępne badania wykazują, że około 10?20% pacjentów po COVID-19 zgłasza długotrwałe, utrzymujące się ponad trzy tygodnie, złe samopoczucie i brak powrotu do pełnego zdrowia. Pacjenci ci zgłaszali różnorodne, niespecyficzne objawy takie jak:
- ogólne ( podwyższona temperatura, bóle, zmęczenie)
- ze strony układu oddechowego (kaszel, uczucie duszności)
- sercowo-naczyniowe (ucisk i bóle w klatce piersiowej, kołatania serca), ,
- ze strony przewodu pokarmowego (bóle brzucha, nudności, biegunka, zaburzenia apetytu), ze strony narządu ruchu (bóle mięśni, bóle stawów)
- neurologiczne i psychiatryczne (depresja, lęk, zaburzenie koncentracji i pamięci, bóle głowy, zaburzenia snu, zawroty głowy, czasem, u starszych osób, delirium)
Pojawiały się też pojedyncze doniesienia o przypadkach utraty włosów.
Dotyczyło to też młodych pacjentów, bez dodatkowych obciążeń chorobowych, którzy łagodnie przeszli infekcję.
W tej chwili jest jeszcze stanowczo za wcześnie aby jednoznacznie wymienić i opisać wszystkie powikłania po przebyciu infekcji COVID-19 i ocenić ich wpływ na przyszły stan zdrowia ozdrowieńców.
Generalnie, zasadnicze różnice pomiędzy infekcją COVID-19 a zwykłą sezonowa grypą są następujące:
- Brak odporności stadnej (infekcja pojawiła się niedawno i było zbyt mało czasu aby taka odporność w populacji wystąpiła)
- Wyższa śmiertelność (3-4% vs. 0.1 ? 0,5%)
- Cięższy przebieg choroby i groźniejsze powikłania po przebyciu COVID-19
- Brak wystarczającej ilości sprawdzonych szczepionek i sprawdzonych, skutecznych metod leczenia
Należy stwierdzić, że powyższe informacje są niepełne. Pandemia wciąż trwa i nie bardzo widać jej koniec. Nie wiadomo zatem co nas jeszcze czeka.
AUTOR: Dr n. farm. Andrzej Tarasiuk