Co to jest osteomalacja?
Osteomalacja jest odpowiednikiem krzywicy u osób dorosłych. Osteomalacja to metaboliczna choroba kości, która polega na niedostatecznym wysyceniu kości wapniem, przez co nie są one dostatecznie wytrzymałe i stają się podatne na wyginanie się pod wpływem obciążenia, co prowadzi do nieprawidłowej zmiany ich kształtu. Osteomalację rozpoznaje się wyłącznie u osób dorosłych po zakończonym procesie wzrostu. Osteomalacja występuje z większą częstością u osób starszych. Częstość występowania osteomalacji zwiększa się wraz z wiekiem, największe zagrożenie dotyczy osób po 80. roku życia. Mniej więcej co dziesiąta osoba ze złamaniem kości udowej po 50. roku życia i co trzecia po 80. roku życia choruje na osteomalację.
Jakie są przyczyny osteomalacji?
Najczęstszą przyczyną osteomalacji jest niedobór witaminy D w organizmie bądź zaburzenia jej przemiany wynikające z niedostatecznej podaży w diecie i niedostatecznej ekspozycji na światło słoneczne, rzadziej w konsekwencji przewlekłych chorób przewodu pokarmowego lub nerek, który prowadzi do zaburzenia stężenia fosforanów i wapnia.Witamina D jest wytwarzana w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego oraz dostarczana do organizmu z pokarmem. Zbyt mała ilość witaminy D w diecie połączona z niedostatecznym działaniem światła słonecznego na skórę, szczególnie w miesiącach jesienno-zimowych, prowadzi do jej niedoboru. Długotrwały niedobór witaminy D pociąga za sobą zmniejszenie wchłaniania wapnia, co z kolei powoduje niedobór fosforanów. Czasami osteomalacja może też być spowodowana niedoborami wapnia i fosforanów z przyczyn niezwiązanych z witaminą D.
Jakie są objawy osteomalacji?
W początkowych stadiach choroby pojawia się rozlany ból wielu kości a także ich wrażliwość na ucisk. Objawami towarzyszącymi są zwykle łatwe męczenie się mięśni oraz Osłabienie mięśni nóg powodujące kołyszący chód (tzw. kaczy chód) oraz trudności przy wstawaniu z krzesła i chodzeniu po schodach.
W zaawansowanych stadiach choroby występuje zniekształcenie kości oraz zwiększenie ich podatności na złamania. Nogi mogą przybierać kształt litery O.
Jak leczymy osteomalację?
Leczenie osteomalacji polega na uzupełnianiu niedoboru witaminy D i wapnia. Podaje się 4000 IU/dz. witaminy D3 przez okres 3-12 miesięcy. Istotne jest wykonanie badania kontrolnego oceniającego stężenie witaminy D po około 3 miesiącach jej suplementacji. Przy szybkiej diagnozie i odpowiednim leczeniu większość chorych na osteomalację spowodowaną niedoborem witaminy D można całkowicie wyleczyć w ciągu 6 miesięcy. W Polsce zaleca się profilaktyczne przyjmowanie w dawce zalecanej przez lekarza.
Jak zapobiegać osteomalacji?
Ponieważ przyczyną osteomalacji jest niedobór witaminy D, który prowadzi do zaburzenia stężenia fosforanów i wapnia, należy dbać o jej odpowiednie stężenie w organizmie.
W Polsce niedostateczna ekspozycja na promieniowanie słoneczne, a co za tym idzie niedostateczna synteza witaminy D w organizmie, występuje w okresie od października do kwietnia, dlatego też w tym czasie zaleca się profilaktyczne
przyjmowanie witaminy D przez osoby zdrowe. U osób unikających słońca i wszystkich po 65. roku życia – przez cały rok.
Bardzo przydatnym w leczeniu osteomalacji może być preparat Calcineff D3K2 zwierający w składzie wapń, a także konieczną w leczeniu osteomalacji witaminę D3.
AUTOR: Dr n. farm. Andrzej Tarasiuk