Witamina D3 (cholekalcyferol) pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie. Jednak ta witamina tylko w nieznacznej ilości przyswajana jest z pokarmem. Witamina D3 występuje w rybach, żółtkach jajek oraz wątrobie, jednak przede wszystkim cholekalcyferol jest wytwarzany w naszym organizmie w czasie syntezy skórnej pod wpływem promieniowania UV. Precyzując, witamina D3 powstaje w keratynocytach warstwy rozrodczej ludzkiego naskórka z 7-dehydrocholesterolu pod wpływem promieniowania nadfioletowego w zakresie długości fal 290?320 nm, czyli reakcja fotolityczna umożliwia przekształcenie 7-dehydrocholesterolu do prowitaminy D3, która pod wpływem energii cieplnej ciała ulega konwersji do cholekalcyferolu (1). Dlatego powstawanie witaminy D w organizmie jest proporcjonalne do stopnia ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Potwierdza to fakt, że w różnych szerokościach geograficznych i w różnych porach roku stężenia witaminy D będą się różnić. Fakt ten uwzględniają poniższe, najnowsze zalecenia dotyczące zalecanego dziennego spożycia witaminy D3 (2).
NOWORODKI DONOSZONE I NIEMOWLĘTA
? 0?6 miesięcy: 400 j.m./dobę od pierwszych dni życia niezależnie od sposobu karmienia;
? 6?12 miesięcy: 400?600 j.m./dobę zależnie od dobowej ilości witaminy D przyjętej z pokarmem.
DZIECI (1?10 LAT)
? u dzieci zdrowych przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15 minut w godzinach od 10.00 do 15.00 bez kremów z filtrem w okresie od maja do września suplementacja nie jest konieczna, choć wciąż zalecana i bezpieczna;
? jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja w dawce 600?1000 j.m./dobę, w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie przez cały rok.
MŁODZIEŻ (11?18 LAT)
? u zdrowych nastolatków przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15 minut w godzinach od 10.00 do 15.00 bez kremów z filtrem w okresie od maja do września suplementacja nie jest konieczna, choć wciąż zalecana i bezpieczna;
? jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja w dawce 800?2000 j.m./dobę, w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie przez cały rok.
DOROŚLI (19?65 LAT)
? u osób zdrowych przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15 minut w godzinach od 10.00 do 15.00 bez kremów z filtrem w okresie od maja do września suplementacja nie jest konieczna, choć wciąż zalecana i bezpieczna;
? jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja w dawce 800?2000 j.m./dobę, w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie przez cały rok.
SENIORZY (>65?75 LAT) ORAZ OSOBY Z CIEMNĄ KARNACJĄ SKÓRY
? z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej suplementacja zalecana jest przez cały rok w dawce 800?2000 j.m./dobę, w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie.
SENIORZY (>75 LAT)
? z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej oraz potencjalnie obniżoną absorpcję z przewodu pokarmowego i zmieniony metabolizm witaminy D, suplementacja zalecana jest przez cały rok w dawce 2000?4000 j.m./dobę, w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie.
KOBIETY W CZASIE CIĄŻY I LAKTACJI
? kobiety w okresie prokreacji i planujące ciążę powinny mieć zagwarantowaną odpowiednią podaż witaminy D, taką jak w ogólnej populacji osób dorosłych, jeżeli to możliwe pod kontrolą 25(OH)D w surowicy;
? po potwierdzeniu ciąży suplementacja powinna być prowadzona pod kontrolą 25(OH)D w surowicy, tak aby utrzymać stężenie optymalne w granicach >30?50 ng/ml;
? jeżeli oznaczenie witaminy 25(OH)D nie jest możliwe, zalecane jest stosowanie witaminy D w dawce 2000 j.m./dobę, przez cały okres ciąży i laktacji.
NOWORODKI URODZONE PRZEDWCZEŚNIE – NOWORODKI URODZONE ?32. TYGODNIA CIĄŻY
? zaleca się rozpoczęcie suplementacji w dawce 800 j.m./dobę od pierwszych dni życia (jeśli jest możliwe żywienie enteralne), niezależnie od sposobu karmienia;
? suplementacja powinna być prowadzona pod kontrolą 25(OH)D w surowicy.
NOWORODKI URODZONE W 33.?36. TYGODNIU CIĄŻY
? 400 j.m./d od pierwszych dni życia, niezależnie od sposobu karmienia.
Zgodnie ze źródłem naukowym, aż 90% dorosłych Polaków ma niedobory witaminy D3 (3). Dlatego bardzo istotne jest zidentyfikowanie, czy nasz organizm ma odpowiednie stężenie witaminy D3 oraz, jeżeli to konieczne, dopasowanie odpowiedniej dawki witaminy D3 do suplementacji. Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie odpowiedniej dawki suplementacji witaminy D3 na podstawie badań biochemicznych polegających na oznaczeniu stężenia 25(OH)D w surowicy. Niedobór witaminy D jest bardzo rozpowszechniony w naszej szerokości geograficznej, a witamina D3 pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie, dlatego tak istotne jest, aby dbać o siebie i swoich najbliższych poprzez zapewnienie odpowiedniej jej dawki, szczególnie w miesiącach jesienno-zimowych.
AUTOR: mgr Agata Oliwa
Bibliografia
(1) Tuchendler et al. „Sezonowość zmian stężeń witaminy D w organizmie człowieka.”Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 6.1 (2010): 36-41.
- Rusińska et al. „Zasady suplementacji i leczenia witaminą D-nowelizacja 2018 r.”Postępy Neonatol 24 (2018): 1-24.
- Płudowski et al., Ocena stanu zaopatrzenia w witaminę D3 w populacji osób dorosłych w Polsce. Standardy medyczne/Pediatria (2013).